In november werd er bij Waterschap Drents Overijsselse Delta (WDOD) een cursus Systems Engineering (SE) georganiseerd voor de medewerkers. Aangezien ik op de projectafdeling veel met deze materie in aanraking kom, mocht ik vanuit het traineeprogramma aan deze cursus deelnemen.

Het is niet altijd even duidelijk wat er precies met SE bedoeld wordt, er werd gestart met een definitie: Expliciet en gestructureerd werken over de gehele levenscyclus met de focus op de integraliteit van het totale systeem. De toepassing van SE vindt bij WDOD met name plaats in de projecten. Deze hebben vaak een lange doorlooptijd waarin veel verschillende mensen meewerken. Dit zorgt voor risico’s, die (gedeeltelijk) beheerst kunnen worden met SE. In de cursus werden deze behandeld, zodat we zelf aan die beheersing kunnen gaan werken.

1.Klanteisen
Veel van de projecten hebben een grote impact op de omgeving. Daarom wordt er al in een vroeg stadium contact gelegd met stakeholders. Om alle eisen/wensen die in de gesprekken worden genoemd goed vast te leggen, worden ze klanteisen in Relatics gezet (Relatics is een applicatie die als hulpmiddel dient bij het toepassen van SE). Het kost best veel tijd om dit allemaal goed vast te leggen, maar later profiteer je daarvan. Zo zorg je ervoor dat je niets vergeet en heb je ‘bewijs’ als een stakeholder later van standpunt wisselt.

2.Ontwerpen
Wat voor mij nieuw was bij het onderdeel ‘ontwerpen’, was het onderscheid tussen functies en objecten. Als case gebruikten we de aanleg van een kering. Eerst analyseerden we de functies die deze kering zou moeten vervullen, daarna maakten we (los daarvan) een lijst van de objecten waaruit de kering moet bestaan. Vervolgens konden we de functies en objecten in een kruistabel naast elkaar leggen en constateren waar de gaten in het ontwerp zaten. Deze benadering kan nuttig zijn bij een evaluatie van je ontwerp; zijn alle objecten daarin nodig? Welke functies kunnen nog niet worden vervuld?

3.Verificatie & Validatie
Na het ophalen van de klanteisen worden ze verwerkt in het ontwerp, dat uiteindelijk tot realisatie leidt. Het is dan nodig om het ontwerp te verifiëren en te valideren. In de verificatie wordt bijvoorbeeld gecheckt of alle eisen in het ontwerp zijn meegenomen. Het gaat er hierin om of het werk ‘juist’ is gedaan. Bij WDOD zijn we hiermee op de goede weg, maar er kan nog veel verbeteren. Daarnaast moet er ook gevalideerd worden, en dan gaat het erom of het ‘juiste’ is gedaan. Deze stap is lastiger, zeker in een grote organisatie. Aan het begin van de projecten is er nog wel oog voor de doelstelling, maar dit wordt al snel een opdracht, waarbij iedereen zich richt op zijn of haar opgelegde taak en zich niet meer afvraagt of die taak ook bijdraagt aan de doelstelling. Een mooie uitdaging om daar verbetering in te brengen!